Rozwój a świadomość

Wiele razy pisałem o tym, że podstawowym celem edukacji (w tym szkoły) jest wspieranie rozwoju człowieka. Czym jednak jest ten rozwój. Otóż to przede wszystkim proces uzyskiwania coraz większej świadomości. Świadomość to stan, w którym jednostka zdaje sobie sprawę ze zjawisk wewnętrznych (np. własnych emocji i procesów myślowych) oraz zjawisk zachodzących w środowisku zewnętrznym (zdarzeń społecznych czy przyrodniczych, działań, postaw, emocji innych ludzi), w którym potrafi identyfikować ich cechy (przyczyny, skutki, konteksty), jest w stanie autonomicznie na nie reagować oraz wykorzystywać posiadaną wiedzę w twórczy sposób, dla dobra swojego i innych ludzi. Bardzo ciekawie zostało to ukazane w najlepszym serialu SF ostatnich lat czyli Westworld. Tam granicą między bytem wyzwolonym (podmiotem) a hostem (grającym jedynie rolę napisaną przez kogoś innego) jest właśnie usłyszenie własnego głosu - czyli uzyskanie świadomości. To powoduje, że jednostka wychodzi z narracji i zaczyna sama konstruować własną opowieść. Na im wyższym poziomie rozwoju jesteś tym łatwiej odpowiedzieć ci na następujące pytania:

- kim jestem? dlaczego jestem taki/taka, jakim/jaką jestem?

- jakie są moje podstawowe cechy, które odróżniają mnie od innych? Jakie z nimi współdzielę?

- jak mogę je wykorzystać dla własnego dobra oraz dla wsparcia innych?

- jaki jest świat, który mnie otacza? Dlaczego jest taki, jaki jest?

- jak na mnie wpływa otoczenie? w jaki sposób ja mogę na nie oddziaływać?

- kim są ludzie, z którymi się komunikuję W jaki sposób, znając ich i siebie, mogę to robić sprawniej? Edukacja powinna pomóc nam znaleźć na nie odpowiedzi...

Tomasz Tokarz