Prawy umysł

Czytam właśnie "Prawy umysł" Jonathan Haidt. Autor ukazuje m.in. jak dwie strony politycznego sporu odnoszą się do 5 fundamentalnych wartości: Troska, Sprawiedliwość (Równość), Lojalność, Autorytet, Świętość.

„w jednym z badań zapytaliśmy uczestników, jakie cechy sprawiłyby, że byliby mniej lub bardziej skłonni wybrać psa określonej rasy jako domowego pupila. 

– Rasa ta jest niezwykle łagodna.

– Psy tej rasy są bardzo niezależne i traktują swojego właściciela jak przyjaciela, 

– Psy tej rasy są niezwykle wierne swojemu domowi i rodzinie; nie spoufalają się zbyt szybko z obcymi.

– Psy tej rasy są bardzo posłuszne, łatwo je wytresować, aby wykonywały polecenia.

– Psy tej rasy są bardzo czyste; podobnie jak koty, bardzo dbają o higienę osobistą.

Odkryliśmy, że ludzie chcą mieć psy dopasowane do swoich matriksów moralnych. Liberałowie preferują zwierzęta, które są łagodne (Troska) i odnoszą się do swoich właścicieli jak do równych sobie (Sprawiedliwość rozumiana jako równość). Konserwatyści natomiast chcą mieć psy, które są wierne (Lojalność) i posłuszne (Autorytet)"

Podobnie jest z edukacją.

Dla liberałów najważniejsze jest, by wychowankowie byli dobrymi, czującymi ludźmi i potrafili wchodzić z wychowawcami w relacje zbliżone do partnerskich. Dziecko ma z ufnością odnosić się o świata, być tolerancyjne oraz traktować ludzi jako równych.

Dla konserwatystów naistotniejsza jest lojalność oraz posłuszeństwo. Dziecko ma wykonywać polecenia i szanować opiekunów (tzn. uznawać ich władzę i oddawać im cześć). Dobrze, jeśli zachowuje dystans wobec innych/obcych.

Dlatego tak trudno pogodzić oba stanowiska.

Tomasz Tokarz