Cykl Kolba w szkole

Cykl Kolba, czyli Model Uczenia się przez Doświadczenie (Experiential Learning Model), stanowi fundament większości teorii zarządzania wiedzą. Jest bazą funkcjonowania organizacji uczącej się. Opisuje, w jaki sposób ludzie mogą przekształcać swoje doświadczenia w wiedzę, a tą z kolei wykorzystywać w praktyce, także do zmiany postaw i zachowań.

Cykl Kolba składa się z czterech elementów/zasad: 

• Wiedzę zdobywa się poprzez praktykę i doświadczenie.
• Doświadczenie skłania do rozumnej obserwacji i refleksji. 
• Refleksja pomaga budować reguły generalizujące, które można wykorzystać nie tylko do opisania do konkretnego zdarzenia, ale także innych jemu podobnych.
• Powstała w ten sposób wiedza jest następnie weryfikowana przez aktywne eksperymenty, przez sprawdzenie nowego pomysłu w praktyce, co prowadzi do powstania nowych doświadczeń i cykl zaczyna się od początku.

A gdyby tak cykl Kolba wdrożyć w szkole? Gdyby oprzeć na nim lekcje? Nie byłoby to bardziej owocne? Zastosowanie mogłoby wyglądać następująco:

1. Krótkie doświadczenie (eksperyment, przeżywka, dyskusja, odwołująca się do osobistych przeżyć)

2. Zebranie opinii, przemyśleń i wyłowienie z tego informacji, faktów.

3. Zebranie faktów w ogólną teorię.

4. Wykorzystanie wiedzy z teorii w działaniu.

Zastosowanie cyklu Kolba pozwoliłoby na zaangażowanie w lekcję uczniów o różnych stylach poznawczych, o różnych temperamentach, bazujących na różnych motywatorach.

Na jakich lekcjach można zastosować cykl Kolba? Na wszyskich. Chociażby na fizyce. Wyobraźmy sobie na przykład taką lekcję: "Starcie - tarcie”.

a) Uczniowe ochotnicy, więksi i mniejsi, mogliby się bawić w przepychanki na różnych podłożach.

b) Uczniowie obserwatorzy notowaliby efekty tych doświadczeń. Wyciągaliby z obserwacji fakty: jakie czynniki wpływają na to, ze niektórym lepiej szły przepychanki a innym gorzej (zmienne: podłoże, ciężar, siła pchania itd.)

c) Następnie miałaby miejsce podsumowanie zebranych danych. Nauczyciel wprowadzałby teorię i porównywał do obserwacji uzyskanych przez uczniów.

d) Na koniec odbyłoby się ćwiczenie wykorzystujące zdobyte informacje. Uczniowie korzystając ze zdobytych informacji mieliby zaprojektować podłoże najlepiej nadające się do ślizgania. 

Mam wrażenie, że takie działania przemówiłoby do większej grupy uczniów niż gdyby po prostu o tym przeczytali w podręczniku.

Tomasz Tokarz