Odnaleźć siebie

Od małego dorośli pakują nam do głowy masę przekonań i wyobrażeń o świecie. Ubrane są w formę dobrych rad, mitów, opowieści. Przykładowe:

"Będziesz posłuszny to uzyskasz zbawienie"

"Bez pracy nie ma kołaczy"

"Twoim obowiązkiem jest działać na rzecz dobra narodu"

"Warto być skromnym i pokornym"

"Bogaci to złodzieje"

"Gdyby kózka nie skakała..."

"Nauka to potęgi klucz"

"Im więcej sprzedajesz, tym większy odnosisz sukces"

"Prawdziwa miłość opiera się na tym i na owym"

"Najważniejsze w życiu jest to i tamto"

itd.

Najpierw obrabiaja nas rodzice i nauczyciele, potem politycy, spece od reklamy, pisarze, filmowcy, różni guru rozwoju osobistego, youtuberzy.

Kiedy dorastamy mamy powsadzanych do głowy mnóstwo cudzych myśli. Jesteśmy jak ofiary "Incepcji", którym hakerzy włamują się do mózgu i podkładają idee, które potem uznajemy za własne.

Jeśli nam to odpowiada to ok. Jeśli jednak chcemy poznać kim naprawdę jesteśmy, jeśli pragniemy nadać kierunek naszemu życiu, musimy samych siebie potraktować jak obiekty do obserwacji. Jak antropolog przyjrzeć się z boku zakorzenionym przekonaniom i wynikającym z nich schematycznym modelom reagowania. Wyciągnąć z tego wnioski i przekuć na działania.

"Jeśli chcesz zachować pewną kontrolę nad własnym istnieniem i nad przyszłością życia, to musisz być szybszy od algorytmów, szybszy od Amazona i władz państwowych – musisz poznać samego siebie, zanim oni to zrobią. Jeśli chcesz być szybki, nie zabieraj za dużo bagażu. Pozbądź się iluzji. Są bardzo ciężkie. (...)

Łatwiej jest jednak działać i skutecznie współpracować, gdy rozumie się własny umysł i gdy się rozumie, jak sobie radzić z własnymi lękami, uprzedzeniami i kompleksami" (Harari)

W tym procesie nikt nas nie zastąpi. Ale przecież może nas w tym wspierać. I właśnie tu widzę podstawową rolę szkoły. Miałaby większy sens gdyby mniej skupiała się na wkładaniu uczniom do głowy gotowych interpretacji i modeli myślenia, a bardziej na przygotowaniu ich do twórczej podróży po samych sobie.

Tomasz Tokarz